Hipochondria – kiedy strach przed chorobą staje się obsesją?

Prawie każdy z nas doświadczył sytuacji, gdy po przeczytaniu informacji o objawach jakiejś choroby, zaczął dostrzegać je u siebie. Ten chwilowy niepokój zazwyczaj szybko mija. Jednak dla osób cierpiących na hipochondrię, ten stan lęku staje się przewlekły i paraliżujący. Gdzie przebiega granica między normalną troską o własne zdrowie a zaburzeniem? Kiedy regularne sprawdzanie niepokojących objawów przeradza się w obsesję? W tym artykule szczegółowo przeanalizujemy to zaburzenie, jego przyczyny, objawy oraz sposoby radzenia sobie z nim.

Czym jest hipochondria? Definicja i klasyfikacja

Hipochondria to zaburzenie lękowe, w którym osoba doświadcza przewlekłego i nadmiernego lęku dotyczącego zdrowia, mimo braku medycznych dowodów potwierdzających te obawy.

Objawy hipochondrii według DSM-V, to:

• Napady paniki lub niepokój związany ze stanem zdrowia.
• Istnieją dowody pochodzące np. z badań, wywiadów medycznych, które wskazują na dobry stan zdrowia.
• Wykluczone zostały inne zaburzenia psychiczne, które lepiej wyjaśniają stan pacjenta.
• Lęk powoduje istotny wpływ na funkcjonowanie w sferze społecznej, zawodowej lub innych, istotnych obszarach.

Co to oznacza w skrócie? O hipochondrii mówimy, gdy osoba odczuwa silny lęk związany ze swoim zdrowiem, pomimo że nie ma badań medycznych potwierdzających te obawy, a często jest wręcz przeciwnie – badania wskazują na prawidłowe funkcjonowanie osoby. Ponadto psycholog podczas wywiadu powinien wykluczyć inne zaburzenia psychiczne. Istotny jest także wpływ hipochondrii na funkcjonowanie klienta – jeśli ten jest nieznaczny, to być może martwienie się o zdrowie ma naturalne nasilenie.

Wmawianie sobie chorób – czynniki ryzyka hipochondrii

Osobowość lękowa stanowi istotny czynnik ryzyka. Osoby z ogólną tendencją do zamartwiania się są bardziej podatne na rozwój zaburzeń lękowych. Ponadto niska tolerancja niepewności także sprzyja podważaniu diagnoz lekarskich. Bez wątpienia wpływ mają także czynniki środowiskowe oraz wychowanie. Gdy bliskie osoby doświadczają chorób przewlekłych, to może to prowadzić do nadmiernej czujności wobec dbania o swoje zdrowie. W dzisiejszych czasach również social media sprzyjają hiperbolizacji objawów i podważaniu autorytetów lekarskich. Zachęcają także do prowadzenia autodiagnozy, jako alternatywy dla usług specjalistów.

Kto to jest hipochondryk? 2 rodzaje zaburzeń

Podstawą leczenia hipochondrii jest diagnoza. Psycholog w trakcie wywiadu prowadzi tzw. diagnostykę różnicową, która polega na wykluczeniu innych zaburzeń psychicznych. Istotne jest określenie, czy osoba, która wymyśla choroby, ogranicza się do odczuwania lęku, czy też kompensuje nieprzyjemne emocje natrętnymi czynnościami, takimi jak skubanie skóry, wyrywanie włosów. Odpowiednia diagnoza pozwala stworzyć plan terapeutyczny dostosowany do realnych potrzeb pacjenta.

Hipochondria – jak leczyć wmawianie sobie chorób?

W przypadku pracy z zaburzeniami obsesyjno-kompulsywnymi najczęściej wykorzystywane są techniki CBT, które skupiają się na analizie i modyfikacji dysfunkcyjnych przekonań oraz zachowań. To pozwala ograniczyć zachowania natrętne i wypracować inne, wspierające metody radzenia sobie ze stresem i lękiem.

W przypadku zaburzeń lękowych terapia CBT również się sprawdza, jednocześnie skupia się na pracy ze strachem. Dąży się do zwiększania ekspozycji na źródło lęku, co pozwala zaakceptować nieprzyjemne emocje i lepiej sobie z nimi radzić.

W ośrodku psychoterapii Podróż wykorzystujemy podejście integracyjne, które czerpie z różnych nurtów psychologicznych. To zwiększa elastyczność naszych terapeutów i pozwala dostosować lepiej plan do indywidualnych preferencji pacjenta. Jest to szczególnie istotne, gdy pacjent chce nie tylko lepiej funkcjonować na co dzień, ale poradzić sobie z traumami i doświadczeniami z przeszłości, które pomimo upływu czasu wciąż silnie wpływają na niego.

Hipochondria leczenie – jak pomóc bliskim?

Co zrobić, w sytuacji, gdy osoba w twoim otoczeniu wymyśla choroby. Jak możesz jej pomóc? Przede wszystkim okaż jej wsparcie i zrozumienie. Unikaj bagatelizowania objawów, bo to nie uspokoi hipochondryka. Zamiast tego możesz zasugerować wspólne działania wspierające dbanie o zdrowie i radzenie sobie ze stresem np. medytację, czy aktywność fizyczną. Warto zachęcić osobę do skorzystania z pomocy psychoterapeuty.  Jednocześnie pamiętaj, że nie jesteś w stanie zmienić drugiej osoby. A jeśli czujesz, że jej stan wpływa także na Ciebie, to skontaktuj się z psychologiem, który pomoże odnaleźć się w tej relacji.