NARCYZM – NARCYSTYCZNE ZABURZENIE OSOBOWOŚCI – OBJAWY I LECZENIE

Narcyzm to bez wątpienia jedno z najbardziej rozpoznawalnych zaburzeń osobowości. Wiele osób określa mianem „narcyza” osoby, które są zapatrzone w siebie, czy też mają zawyżone poczucie własnej wartości. Jednak, czym jest narcyzm z perspektywy psychologicznej? Jakie są jego objawy i jak można leczyć narcystyczne zaburzenie osobowości? Odpowiedzi na te pytania poznasz w tym artykule.

Co to jest narcyzm?

Narcyzm w potocznym rozumieniu to zapatrzenie w siebie. Jednak w tym artykule skupimy się na Narcystycznym zaburzeniu osobowości, czyli NPD (z ang. narcissistic personality disorder). W tym wydaniu narcyzm, to poczucie wyższości, które przejawia się zarówno w zachowaniach, jak i reakcjach emocjonalnych.

Narcystyczne zaburzenie osobowości – objawy

Cechą szczególną Narcyzów jest zawyżone poczucie własnej wartości – wyolbrzymiają, swoje dokonania, talenty, osiągnięcia. Oczekują, że inni także będą ich z tego powodu podziwiać. Są przekonani o własnej wyjątkowości. Są przekonani, o tym, że zostali “stworzeni do wyższych celów” – oczekują specjalnego uprzywilejowania i niechętnie wykonują codzienne obowiązki.
Narcyzi mają trudności w budowaniu relacji społecznych. Podchodzą do nich instrumentalnie – wykorzystują innych do osiągnięcia własnych celów. Trudność sprawia im współodczuwanie – identyfikacja uczuć oraz potrzeb innych osób.
Jednocześnie osoby o narcystycznym zaburzeniu osobowości mogą być podatne na zranienie. Ich samoocena jest bardzo wysoka, jednocześnie krucha. A Narcyzi, pomimo że skupiają się tylko na sobie, to przejmują się swoim statusem społecznym i przykładają uwagę do opinii innych.
W przypadku podejrzenia narcystycznych zaburzeń osobowości kluczowa jest rzetelna diagnoza, gdzie specjalista wykluczy inne zaburzenia osobowości. Ponadto warto zwrócić uwagę, że objawy narcyzmu muszą utrzymywać się przez dłuższy czas i mieć charakter stały.

Narcystyczne zaburzenie osobowości – skutki

Narcyzm prowadzi do wielu szkodliwych skutków, do najważniejszych konsekwencji możemy zaliczyć:
● Trudności w relacjach interpersonalnych – mają kłopoty w utrzymywaniu zdrowych, trwałych relacji z innymi ludźmi. Podchodzą do nich instrumentalnie, przez to są postrzegane jako egoistyczne.
● Izolacja społeczna – ze względu na swoją postawę, osoby z narcystycznym zaburzeniem osobowości są wykluczane przez znajomych.
● Kłopoty z przyjmowaniem krytyki – są bardzo podatne na zranienie. Uwagi często traktują jak atak na poczucie własnej wartości. Ponadto nie chcą brać odpowiedzialności za błędy.
● Zwiększone ryzyko uzależnień – badania pokazują, że osoby narcystyczne są bardziej narażone na nadużywanie alkoholu oraz substancji psychoaktywnych.
● Problemy w pracy i szkole – mają problem z realizacją codziennych obowiązków oraz współpracą z innymi. Nie biorą odpowiedzialności za błędy, co utrudnia rozwój kariery zawodowej oraz generuje problemy w trakcie edukacji.
Warto podkreślić, że skutki narcystycznego zaburzenia osobowości mogą być różnorodne i indywidualne dla każdej osoby. Natomiast negatywnie wpływa on na wiele obszarów życia, utrudniając prawidłowe funkcjonowanie i osiągnięcie dobrostanu.

Narcystyczne zaburzenie osobowości – jak wygląda leczenie?

Podstawą metodą leczenia zaburzeń osobowości jest psychoterapia. Podczas pracy z terapeutą osoba z zaburzeniami narcystycznymi może zrozumieć swoje myśli i uczucia, a także nauczyć się nowych wzorców zachowania.
Jednocześnie specyfika narcystycznego zaburzenia osobowości skutecznie utrudnia korzystanie z pomocy psychoterapii. Osoby z zaburzeniem narcystycznym czują opór przed wybraniem się na psychoterapię. Przez to odwlekają udanie się do gabinetu, bo bagatelizują problem. Również podczas terapii narcyzi, często podważają diagnozy i opinie psychoterapeuty. Przez to porzucają terapię jeszcze zanim zauważą istotne zmiany w życiu.
A co z lekami? Nie istnieją specyficzne środki przeznaczone do leczenia narcystycznego zaburzenia osobowości. Natomiast farmakoterapia może być wykorzystywana, gdy NPD towarzyszą inne dolegliwości, takie jak depresja, czy też zaburzenia lękowe.

Narcystyczne zaburzenie osobowości – psychoterapia

Osoby dotknięte tym narcystycznym zaburzeniem osobowości mogą doświadczać oporu podczas pracy. Skuteczność zwiększa podjęcie działań na wczesnym etapie rozwoju zaburzenia, gdy objawy nie są nasilone.

Podczas psychoterapii narcyzów niezwykle istotne są kompetencje terapeuty – efektywna praca z oporem, a także dostosowanie procesu do indywidualnych potrzeb klienta. W ośrodku Psychoterapii Podróż wykorzystujemy podejście integracyjne, które czerpie wiele z dorobku zarówno psychoterapii psychodynamicznej, jak i nurtu poznawczo-behawioralnego. To pozwala podczas sesji poruszać różne poziomy zaburzenia – kwestię wczesnych doświadczeń z dzieciństwa, samoświadomości, jak i aktualnych zachowań.