Neuroatypowość w dorosłości – późne diagnozy ADHD i spektrum autyzmu

Neuroróżnorodność – co to właściwie oznacza? To pojęcie, które zrewolucjonizowało sposób, w jaki myślimy o różnicach w funkcjonowaniu mózgu. Termin ten wprowadziła w 1998 roku socjolożka Arlene Judy Singer, chcąc pokazać, że różnice neurologiczne są naturalną częścią ludzkiej różnorodności, podobnie jak różnice biologiczne. W tym artykule dowiesz się czym jest neuroróżnorodność, zwłaszcza u osób dorosłych.

Neurodivegent – co to jest neuroatypowość i neurotypowość?

Kiedy mówimy o osobie neurotypowej, mamy na myśli kogoś, kto funkcjonuje zgodnie z tym, co społeczeństwo uznaje za „typowy” sposób myślenia, uczenia się i przetwarzania informacji. Czym jest naueroatypowość? Co to znaczy neurodivergent? To osoba, której mózg działa w sposób odmienny od większości populacji.
Nie jest to sposób gorszy, czy też lepszy, a po prostu inny. Ta zmiana perspektywy – od patologizowania do akceptacji – ma ogromne znaczenie dla tych, którzy odkrywają, dlaczego zawsze czuli się „inni”.

Neuroróżnorodność objawy – czym wyróżniają się osoby neurotypowe?

Osoby neuroatypowe funkcjonują inaczej niż ogół społeczeństwa. Natomiast neuroróżnorodność to termin odnoszący się do różnych zaburzeń psychicznych, takich jak ADHD oraz ADD, afazja, autyzm, dyskalkulia, dysleksja, zespół Tourette’a. Dlatego nie można jednoznacznie wskazać objawów neuroróżnorodności.
W tym artykule skupimy się na ADHD oraz autyzmie. Natomiast pamiętaj, że bez względu na charakter neuroatypowości – jeśli czujesz, że Twoje wzorce zachowania, przetwarzania informacji odbiegają od ogółu społeczeństwa, to skontaktuj się ze specjalistą. To nie jest to problem do naprawienia, lecz po prostu inny sposób funkcjonowania. Te różnice przynoszą zarówno wyzwania, jak i dają wyjątkowe predyspozycje.

ADHD w dorosłości – objawy neuroatypowości

Zespół Nadpobudliwości Psychoruchowej z Deficytem Uwagi (ADHD) to nie jest zaburzenie, z którego się wyrasta. Dlatego doświadczają go zarówno dzieci, jak i dorośli. U osób starszych objawy są często bardziej ukryte. Dlaczego? Dorośli na przestrzeni lat wykształcili różne techniki kompensujące, dzięki którym objawy są mniej dotkliwe. Jednocześnie nawet późna diagnoza ADHD pozwoli lepiej zrozumieć siebie.

Do częstych objawów ADHD u dorosłych zaliczamy:

• Trudności z organizacją i zarządzaniem czasem.
• Problemy z dokończeniem rozpoczętych projektów.
• Zagubienie w szczegółach przy jednoczesnym pomijaniu ważnych informacji.
• Trudności z podejmowaniem decyzji z powodu przeciążenia opcjami.
• Wewnętrzne napięcie i niezdolność do prawdziwego zrelaksowania.
• Tendencja do przerywania innym w rozmowach.
• Potrzeba ciągłej stymulacji np. słuchania muzyki podczas pracy, nauki, wykonywania obowiązków.
• Trudności z siedzeniem w miejscu, zwłaszcza podczas długich spotkań czy przedstawień.

Gdy widzisz u siebie powyższe objawy (lub przynajmniej ich część), to skontaktuj się z psychologiem diagnostą, w celu przeprowadzenia badań.

Spektrum autyzmu u dorosłych

Spektrum autyzmu u dorosłych to złożone zaburzenie, które inaczej objawia się u każdej osoby. Dlatego ciężko mówić o “typowym” autyzmie. DSM-V zwraca uwagę na trzy grupy objawów autyzmu:

• Nieprawidłowości w kontaktach społecznych,
• Nieprawidłowości w porozumiewaniu się.
• Ograniczone, powtarzające się i stereotypowe wzorce zachowań i aktywności.

Co to oznacza w praktyce? Osoby doświadczające autyzmu często mają trudności z small talkiem, rozmowami na tematy, które ich nie interesują. Często wprost rozumieją metafory, ironię, co prowadzi do nieporozumień. Skupiają się na obszarach, które ich interesują, często są to wąskie specjalizacje. W codziennym życiu potrzebują rutyny i przewidywalności i mają trudność z reagowaniem na niespodziewane sytuacje.

Neuroróżnorodność w dorosłości – jak nauczyć się żyć z diagnozą?

Otrzymanie diagnozy neuroatypowości w dorosłości to początek nowej drogi. Neuroatypowość nie jest chorobą do wyleczenia, lecz różnicą w codziennym funkcjonowaniu. Późne diagnozy ADHD i spektrum autyzmu otwierają przed nowe możliwości – lepszego zrozumienia siebie, skuteczniejszych strategii radzenia sobie z wyzwaniami i wykorzystania swoich unikalnych mocnych stron.

Psychoterapia może stać się kluczowym narzędziem w procesie adaptacji do nowej tożsamości i rozwijania skutecznych strategii życiowych. W ośrodku psychoterapii Podróż wykorzystujemy podejście integracyjne. Korzystamy z nurtu poznawczo-behawioralnego do pracy nad nawykami, przekonaniami, co pozwala wdrożyć istotne zmiany w codziennym funkcjonowaniu. Natomiast nasi specjaliści wykorzystują także techniki psychoanalityczne, humanistyczne. W ten sposób dostosowujemy styl pracy do indywidualnych potrzeb każdej osoby.

Dzisiaj odchodzi się od terapii skupiającej się na tłamszeniu indywidualnych cech, by dostosować jednostkę neuroatypową do ram społeczeństwa. Zamiast tego w pracy w gabinecie terapeuta skupia się na eksploracji słabych i mocnych stron. Wspólnie z osobą neuroatypową szuka przestrzeni do wykorzystania naturalnych talentów.