Ostracyzm społeczny

Ostracyzm społeczny to zjawisko, które polega na wykluczaniu jednostki z grupy społecznej. Może przybierać różne formy – od unikania, czy też ignorowania, po jawną wrogość. Konsekwencje ostracyzmu społecznego mogą być bardzo poważne dla jednostki, która go doświadcza. Tracą na tym także grupy społeczne. Jak sobie z nim radzić i jakie są jego źródła? Odpowiedź poznasz w tym artykule.

Przyczyny ostracyzmu społecznego

Wykluczenie z grupy może być traktowane, jako forma kontroli, manipulacji, której celem jest kształtowanie zachowań grupy i podporządkowanie innych.
Jednocześnie ostracyzm może być spowodowany osobistymi uprzedzeniami, takimi jak:
• Zazdrość – dotycząca zarówno dóbr materialnych, jak i pozamaterialnych (uroda, szczęśliwa rodzina).
• Różnica poglądów – osoby o innych przekonaniach mogą doświadczać ostracyzmu.
• Stereotypy – to upowszechnione opinie na temat grup społecznych np. cudzoziemców, albo osób o innej religii.
Niezależnie od przyczyny, osoba dotknięta ostracyzmem musi mierzyć się z wieloma konsekwencjami.

Ostracyzm społeczny przykłady – jak wygląda wykluczenie?

Ostracyzm może przyjmować różne formy i stopnie nasilenia. Najłagodniejszą jest obojętność i ignorowanie, które objawia się np. poprzez wykluczenie ze spotkań towarzyskich, rozmów, czy też zbywanie. Kolejnym poziomem jest przemoc słowna, która może przybierać mniej lub bardziej dotkliwe obelgi. Natomiast najniebezpieczniejszą formą ostracyzmu jest agresja fizyczna.
W przypadku przedsiębiorstw wykluczenie może przejawiać się także poprzez np. pomijanie podczas awansów, premii i podwyżek.
Jednocześnie nawet pozornie łagodne formy ostracyzmu mogą prowadzić do przykrych konsekwencji dla jednostki.

Społeczny ostracyzm konsekwencje

Brak więzi społecznych może prowadzić do wielu negatywnych konsekwencji zdrowotnych, w tym poczucie depresji, lęku i samotności. Skutkiem ostracyzmu może być także spadek samooceny, obniżenie pewności siebie, a nawet rozwój zaburzeń lękowych oraz nerwicy. Wykluczenie wpływa także na radzenie sobie w kontaktach z innymi.

Ostracyzm społeczny jak sobie radzić

Radzenie sobie z ostracyzmem wymaga opracowania indywidualnej strategii, dopasowanej do sytuacji. Niezbędna może być praca z różnymi specjalistami np. psychoterapeutą, prawnikiem.
Prawnik pozwoli przeanalizować aspekty prawne ostracyzmu. Wykluczenie z grupy może nosić znamiona dyskryminacji, a czasem poważniejszych przestępstw. To pozwala wyciągnąć konsekwencje względem napastników.
Psychoterapeuta pomoże radzić sobie z psychicznymi konsekwencjami ostracyzmu. To szczególnie istotne, gdy osoba doświadczała go przez długi czas i przez to boi się np. zmienić środowisko przed doświadczeniem kolejnego wykluczenia.

Ostracyzm społeczny terapia

Podczas terapii osoba doświadczająca wykluczenia społecznego może pracować nad różnymi aspektami, takimi jak budowanie samoakceptacji i poczucia własnej wartości, rozwijanie umiejętności społecznych, czy też przepracowywanie negatywnych wzorców myślenia. Pomoc psychoterapeuty pozwala także uwolnić zasoby psychiczne niezbędne do podjęcia działań, które  pomogą rozwiązać problem.

Ostracyzm społeczny – jak pomóc na poziomie grupy?

Konsekwencje ostracyzmu społecznego dotykają nie tylko jednostek, ale także całych społeczności. Wykluczenie w pracy może np. ograniczać wydajność pracowników, prowadzić do strat wizerunkowych, a nawet problemów prawnych. W przypadku placówek edukacyjnych ostracyzm może nasilać dysfunkcyjne zachowania.
Warto organizować zajęcia edukacyjne promujące inkluzywność i różnorodność. W ten sposób można minimalizować ostracyzm spowodowany różnicami światopoglądowymi, czy też stereotypami.
Ponadto należy zapewnić wsparcie dla osób, które doświadczają ostracyzmu. Dostęp do psychologa, stworzenie systemu anonimowych zgłoszeń, czy też (w przypadku placówek edukacyjnych) ścisła współpraca z rodzicami pozwoli identyfikować wczesne objawy ostracyzmu i podjąć odpowiednie działania, zanim ten się nasili.