Zaniedbania emocjonalne z dzieciństwa

Zaniedbanie emocjonalne jest niezauważalnym, ale zostawiającym ślady doświadczeniem z dzieciństwa. Ponieważ szkodliwość psychologiczna tego doświadczenia nie jest tak wyrazista jak innych, np. jak alkoholizmu czy przemocy w rodzinie, to osoby, które doświadczyły zaniedbania emocjonalnego w dzieciństwie mogą nawet nie zdawać sobie sprawy z tego, że odcisnęło ono ślady utrudniające szczęśliwe, dorosłe życie.

7 oznak doświadczanych w dorosłości, a wynikających z zaniedbania emocjonalnego w dzieciństwie

1. Uczucie pustki. Dotkliwe odczuwanie pustki może być dla każdego inaczej przejawiającym się doświadczeniem. Dla niektórych jest to puste uczucie w brzuchu, klatce piersiowej lub gardle, uczucie, które pojawia się i znika. Dla innych może to być poczucie odrętwienia, zamrożenia emocjonalnego.
2. Strach przed zależnością. Zdrowo jest dążyć do niezależności jednak czym innym jest uczucie dużego dyskomfortu, a nawet lęku przed jakąkolwiek zależnością. Jeśli bardzo dbasz o to, by nie potrzebować pomocy, wsparcia lub opieki ze strony innych, to może ciebie dotyczyć.
3. Trudności z samookreśleniem. Jeśli trudno ci określać jakie są twoje mocne i słabe strony, co lubisz, czego chcesz, co jest dla ciebie ważne, to nie znasz siebie samego w wystarczającym stopniu.
4. Brak współczucia dla siebie na rzecz pomocy innym. Jesteś dla samego siebie wymagający, okrutny, oceniający? Taki jaki nigdy nie bywasz dla przyjaciół? Czy chętniej słuchasz o problemach innych niż dzielisz się swoimi?
5. Poczucie winy, wstyd i gniew kierowany do siebie. Niektóre osoby doświadczające zaniedbań emocjonalnych w dzieciństwie przejawiają w dorosłości tendencje do obwiniania się, gdy coś trudnego dzieje się w ich życiu. Wstydzą się własnych potrzeb i uczuć. Nie pozwalają sobie na popełnianie błędów i złoszczą się na siebie.
6. Poczucie bycia zdefektowanym, wybrakowanym, innym, gorszym, winnym. Poczucie, że „coś ze mną nie tak”.
7. Trudności w odczuwaniu, nazywaniu i wyrażaniu emocji. Czujesz się zdezorientowany w świecie emocji, często nie wiesz co czujesz, dlaczego to czujesz i jak to wyrazić? Często nie rozumiesz swoich zachowań, a także tego, dlaczego inni zachowują się w określony sposób?

 

 

Rodzice, którzy nie zauważają, nie doceniają lub nie odpowiadają na emocje dziecka nieumyślnie przekazują dziecku mocny, podprogowy przekaz, że jego uczucia są nie ważne.
Wszystkie powyższe symptomy mogą być związane z zaniedbaniem emocjonalnym w dzieciństwie. 

Dlaczego zaniedbania emocjonalne z dzieciństwa zostawiają potężne ślady pozostając niezauważane?

Zaniedbanie emocjonalne dziecka może się zdarzyć w bardzo troskliwych rodzinach, w którym pod względem materialnym niczego nie brakuje. Poza tym brak emocjonalnej troski ze strony rodzica nie jest czymś co się dzieje dziecku (jak np. przemoc czy nadopiekuńczość) – trudno dostrzec coś czego nie ma, coś co się nie dzieje. 

Dlatego dorosłym ludziom, którzy przychodzą na terapię, bo cierpią, bo czują, że coś jest nie tak i spoglądają w swoje dzieciństwo poszukując odpowiedzi, tak trudno znaleźć coś czego nie było. Obwiniają siebie o wszystko, mają poczucie zdefektowania, bycia niewystarczającymi.

Jednak to nie ich wina, ich defekt czy niedoskonałość. To ich deficyt – brak zaopiekowania emocjonalnego w dzieciństwie, który dzisiaj kładzie się cieniem na dorosłym życiu. Jeśli uda się to dostrzec, to jest szansa zająć się tym potężnym brakiem, przepracować go i nabyć zdolności do przynoszącej ukojenie i harmonię samoopieki emocjonalnej.

Rodzice, którzy nie zauważają, nie doceniają lub nie odpowiadają na emocje dziecka nieumyślnie przekazują dziecku mocny, podprogowy przekaz, że jego uczucia są nie ważne. Dziecko w takiej sytuacji przestaje czuć, „zamraża” swoje emocje, aby nie stały się one „problemem” dla rodziców.

Taka sytuacja zostawia w psychice ślady, które powodują, że w dorosłym życiu, trudno mieć dostęp do swoich emocji: emocji, które powinny kierować, prowadzić, informować, wzbogacać; emocji, które powinny mówić, co jest ważne dla danej osoby i dlaczego.

Kiedy już uda się zrozumieć źródła swojej wiecznej „skazy” można przepracować terapeutycznie zaniedbania emocjonalne z dzieciństwa. Można nauczyć się rozumieć i akceptować własne emocje – poczuć, że są one prawdziwe i mają znaczenie. Można również nauczyć się posługiwania nimi, zaufać im.

Bibliografia: Webb, J. „Running On Empty” Morgan James Publishing, 2012, Webb, J. „Running On Empty No More – Transform You Relationships with You Partner, You Parents and Your Children”, Morgan James Publishing, 2017