Jolanta Hojda
CZY KORZYSTASZ ZE SWOICH PRAW?
Każdy człowiek jest indywidualnością, nie ma drugiej takiej samej osoby na świecie jak Ty lub Ja. W ten sposób jesteśmy wyjątkowi. Jednak jest coś, co nas łączy – wszyscy jesteśmy ludźmi i mamy uniwersalne prawa wynikające z samego faktu bycia człowiekiem oraz z przyrodzonej człowiekowi godności. Są one powszechne, nienaruszalne i niezbywalne. Po raz pierwszy potwierdzono je w Deklaracji Praw Człowieka z 1789 roku i w konstytucji Stanów Zjednoczonych, a następnie potwierdzenie praw i gwarancji ich realizowania pojawiło się w konstytucjach i ustawach innych państw.
Świadomość swoich praw i dokładanie starań, aby je realizować sprzyja szeroko rozumianemu dobrostanowi psychofizycznemu oraz umożliwia szczęśliwe i satysfakcjonujące, pełne życie.
Z psychologicznego punktu widzenia każdy człowiek ma prawo do szacunku, wolności, szczęścia i miłości. Aby móc w pełni korzystać z tak ogólnie ujętych praw warto wiedzieć, jakie są te bardziej szczegółowe, ujęte przez Ericha Fromma – filozofa, socjologa, psychologa i psychoanalityka.
OSOBISTY ZESTAW PRAW CZŁOWIEKA
- Mam różne prawa wyboru w swoim życiu, oprócz tylko przetrwania.
- Mam prawo ustalić i wypełniać własne zasady i standardy.
- Mam prawo ustalenia i uznawania mojego systemu wartości jako właściwy.
- Mam prawo powiedzieć NIE jeśli czuje, że nie jestem gotowy, lub coś pogwałca mój system wartości.
- Mam prawo do szacunku i uznania.
- Mam prawo podejmowania decyzji.
- Mam prawo ustalania i przestrzegania moich priorytetów.
- Mam prawo by inni respektowali moje potrzeby.
- Mam prawo zakończenia dyskusji z tymi, którzy mnie poniżają lub ośmieszają.
- Mam prawo nie być odpowiedzialnym za zachowanie, uczucia i problemy innych ludzi.
- Mam prawo popełniania błędów i nie bycia perfekcyjnym.
- Mam prawo oczekiwać uczciwości od innych ludzi.
- Mam prawo do uczuć.
- Mam prawo być złym na kogoś, na kim mi zależy.
- Mam prawo być sobą.
- Mam prawo do strachu i przyznania się do tego.
- Mam prawo do przeżywania poczucia winy i wstydu.
- Mam prawo do podejmowania decyzji w oparciu o moje uczucia, ocenę lub inny powód, który wybiorę.
- Mam prawo zakończenia znajomości z ludźmi, którzy mnie wykorzystują.
- Mam prawo zmienić zdanie.
- Mam prawo do bycia szczęśliwym.
- Mam prawo do stabilności w moim związku.
- Mam prawo zmieniać się i rozwijać.
- Mam prawo dawać i oczekiwać miłości.
- Mam prawo do troszczenia się o siebie.
Te prawa są niezbywalne – to znaczy, że nie można z nich zrezygnować. Można ewentualnie z nich nie korzystać, co rodzi wiele problemów natury psychologicznej. Świadomość swoich praw i dokładanie starań, aby je realizować sprzyja szeroko rozumianemu dobrostanowi psychofizycznemu oraz umożliwia szczęśliwe i satysfakcjonujące, pełne życie.