Depresja u nastolatków – jak rozpoznać i jak reagować ?

Depresja jest chorobą cywilizacyjną, która dotyka także młodzieży. Według danych NFZ tylko w 2021 roku do specjalistów zgłosiło się ponad 25 tys. młodych pacjentów z depresją. W tym artykule dowiesz się, jak rozpoznać depresję u nastolatków oraz jak reagować, gdy podejrzewasz, że Twoje dziecko może jej doświadczać.

Jak rozpoznać depresje u nastolatka? Objawy

Cechą charakterystyczną depresji jest obniżony nastrój – smutek, płaczliwość. Natomiast u osób w okresie dorastania (podobnie, jak i młodszych dzieci) oznaką depresji może być także zwiększona drażliwość.

Kolejnym dosyć łatwym do zauważenia objawem jest utrata zainteresowań. Osoby przestają się angażować w hobby i pasje, które do tej pory zajmowały ich czas. Mogą także mniej przykładać się do obowiązków szkolnych i domowych.

Depresja może objawiać się także poprzez spadek masy ciała, zaburzenia snu, ogólne poczucie zmęczenia i braku energii, spowolnienie psychoruchowe, brak poczucia własnej wartości i nieadekwatne poczucie własnej winy, problemy z koncentracją i podejmowaniem decyzji.

Co ważne – te zmiany muszą mieć charakter stały i utrzymywać się codziennie lub niemal każdego dnia przez 2 tygodnie, lub dłużej. Nastolatkowie, podobnie jak dorośli mają prawo czuć się gorzej – nie każdy smutek oznacza depresję. Jednocześnie nie należy bagatelizować zmian w zachowaniu dziecka.

Depresja u nastolatków – gdzie szukać pomocy jako rodzic?

Jeśli jesteś rodzicem i zauważyłeś u swojego dziecka niepokojące zmiany, to warto skontaktować się z psychologiem lub psychoterapeutą, żeby podzielić się swoimi obawami. Nie musisz od razu zapisywać dziecka do specjalisty.

Pierwsza konsultacja odbywa się z jednym lub dwójką rodziców, bez dziecka. Specjalista może podczas niej także przekazać wskazówki, które pomogą przygotować nastolatka na wizytę u terapeuty, a także dać porady dotyczące pracy indywidualnej z dzieckiem np. skutecznej komunikacji, czy też sposobów reakcji na obniżony nastrój.

Jednocześnie należy pamiętać, że podczas konsultacji z rodzicem specjalista nie jest w stanie zdiagnozować nastolatka. Może jedynie ocenić, w jakim stopniu zachowania opisywane przez rodzica odbiegają od normy i prawidłowego funkcjonowania w okresie dojrzewania. Natomiast do przeprowadzenia diagnozy niezbędne są wizyty nastolatka.

Rodzice mogą także skontaktować się z psychologiem szkolnym oraz nauczycielami, żeby poznać ich perspektywę i dowiedzieć się jak funkcjonuje dziecko w placówce.

Depresja nastolatków – gdzie osoba nieletnia może otrzymać pomoc?

Jesteś nastolatkiem, czujesz się gorzej i potrzebujesz pomocy? Możesz udać się do psychologa szkolnego – w każdej placówce jest specjalista, który udzieli wsparcia. Kolejnym rozwiązaniem jest skorzystanie z telefonu zaufania dla dzieci i młodzieży (116111) – pamiętaj, że możesz się tu skontaktować z każdym problemem, nawet jeśli on wydaje się błahy.

Warto także porozmawiać z rodzicami. Osoby nieletnie potrzebują zgody rodziców na rozpoczęcie terapii, czy też skorzystanie z pomocy lekarza psychiatry. Jeśli poinformowanie rodziców budzi to w Tobie lęk, to możesz skonsultować to z psychologiem szkolnym lub skorzystać ze wsparcia poprzez telefon zaufania.

Depresja u nastolatków – terapia i pomoc psychoterapeuty

Leczenie depresji odbywa się za pomocą psychoterapii, którą może uzupełniać farmakoterapia. Psychoterapia indywidualna jest jednym z podstawowych narzędzi w leczeniu depresji u młodzieży. Terapeuta dostosowuje proces do indywidualnych potrzeb i możliwości nastolatka.

W trakcie pracy może uczyć go strategii radzenia sobie z trudnymi emocjami, akceptacji siebie, relaksacji, poprawy własnej wartości, czy też wypracowywać nowe strategie rozwiązywania problemów. Istotnym elementem leczenia jest relacja terapeutyczna – gabinet, to miejsce, w którym nastolatek czuje się bezpiecznie i może opowiedzieć o wszystkich swoich myślach. Dlatego sam fakt uczestnictwa w psychoterapii dla dzieci i młodzieży może poprawić stan nastolatka.

Psychoterapeutów obowiązuje tajemnica zawodowa – nie przekazują oni informacji otrzymanych od nastolatka rodzicom. Jednocześnie mogą być sytuacje, w których muszą zareagować np. myśli samobójcze, czy też przemoc stosowana przez jednego z opiekunów.

Jednocześnie specjalista może zalecić także terapię rodzinną, systemową, a nawet indywidualną pracę opiekunów. W przypadku pomocy nastolatkom bardzo istotną rolę odgrywa środowisko, w którym funkcjonuje dziecko na co dzień. Podejmowanie odpowiednich działań przez rodziców, nauczycieli w szkole znacznie ułatwia proces terapeutyczny. Natomiast nawet nieuświadomione przekonania i postawy (np. wysokie wymagania dotyczące wyników w nauce) mogą utrudniać powrót do zdrowia.